«مازندران» دیار اسطوره‌ها/ روزی که تبرستان به اسلام سلام کرد

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: مازندران مهد آئین‌ها و فرهنگ‌های کهن و دیرینه‌ای که برخی از آنها در گذر زمان و تقلا با فرهنگ ماشینی و وارداتی رنگ باخته است.

۱۴ آبان روز ملی مازندران فرصتی برای بازخوانی فرهنگ و آئین‌های کهن و قدیمی این مرز و بوم بوده که نسل به نسل و سینه به سینه منتقل شده و برخی از آنان از همچنان جاری است.

مازندران سرزمینی است که افسانه و اسطوره و تاریخ باهم تضادی ندارند و به آشتی و ملاقات هم رفتند، افسانه و اسطوره‌اش عین تاریخ بوده و درهم آمیخته است.

بی راه نیست اگر بگوییم بسیاری از جوانان ها و نسل نو با فرهنگ و سنن گذشتگان و آیین‌هایی که ریشه در مهر و محبت و فرهنگ این دیار دارد، آشنا نیستند و بازخوانی آن می‌تواند نام و نشان این رسوم‌ها را در خاطره‌ها زنده کند.

در مازندران از کهن‌ترین زمان، در هر ماه جشنی برگزار می‌شد و از این جشن‌های دوازدهگانه تنها جشن تیرگان با نام تیرماه سیزده شو (شب سیزده تیرماه) هنوز در استان برگزار می‌شود، اما برگزاری جشن‌های دیگری چون فروردینگان، اردیبهشتگان و… به دست فراموشی سپرده شده است.

افزون بر یکی بودن نام روز و ماه، جشن تیرگان را سالروز حماسه مشخص شدن مرز ایران با تیراندازی آرش می‌دانند، تیری که از کمان این کمانگیر مازندران به هوا پرتاب شد تا مرز ایران و توران را مشخص کند و سالروزی برای برپایی جشنی به منظور پاسداشت تمام آنچه از فرهنگ و هنر دیار طبرستان است.

در پهنای ایران زمین که روزگارانی گستره وسیعی از دنیا را در بر می‌گرفت، سنت و آئین‌های فراوانی در میان مردم رواج داشتدر پهنای ایران زمین که روزگارانی گستره وسیعی از دنیا را در بر می‌گرفت، سنت و آئین‌های فراوانی در میان مردم رواج داشت. در هر گوشه از این سرزمین، مردم به شیوه‌ای منحصر به فرد و بر اساس فرهنگ، جغرافیا و معیشت خود، آئین و رسومی ایجاد کرده و آن را گرامی می‌داشتند.

یک کارشناس فرهنگ عامه و مردم شناسی در مازندران با بیان اینکه برخی از این آداب و رسوم، بر اساس گردش سال‌ها و تغییر روزها به وجود آمده بودند، بعضی نیز از افسانه‌ها، داستان‌ها، جنگ‌ها و پیروزی‌ها نشأت گرفتند، افزود: برخی دیگر اما وابسته به معیشت، کار و روزی مردم بودند. امروزه تعداد زیادی از این آداب و رسوم کارکرد خود را از دست داده و با تغییر فرهنگ و گذشت روزگار، از یادها رفته‌اند. بعضی نیز با بی توجهی رفته رفته هویت خود را از دست داده و به تاریخ پیوسته‌اند.

علی حسینی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: متأسفانه بسیاری از آئین‌ها و جشن‌های ایرانی نتوانستند به مانند گذشته در یاد مردم باقی بمانند و به گرمی و زیبایی ایام قدیم برگزار شوند. امروزه از خیلی از این آداب و رسوم تنها نامی باقی مانده و در چند نقطه به صورت نمادین جشن گرفته می‌شوند. یکی از این جشن‌ها، جشن تیرماه سیزده در مازندران، شمال ایران است.

وی با اشاره به نام‌های ماه‌های طبری شامل ۱ - ارکه ما، ۲ - دِما، ۳ - وَهمِنِ ما، ۴ - عَیدِ ما، ۵ - فردینه ما، ۶ - کِرچِه ما، ۷ - هَرِه ما، ۸ - تیره ما، ۹ - مِلارِه ما، ۱۰ - شِروِینِه ما، ۱۱ - میره ما، ۱۲ - اونه ما افزود: این ماه‌ها ۱۲ نشان از طبیعت، فرهنگ، رسم و آئین و نیاکان این سرزمین است.

وی با عنوان اینکه بیش از هزار و ۵۳۱ سال از پیدایش تقویم طبری می‌گذرد و این تقویم، رویدادها، اتفاقات و حوادث بیشماری را به خود دیده است، افزود: بسیاری از این رویدادها در دل تاریخ هضم شد و شاید امروز اثری از آن نباشد. ولی برخی دیگر که به نوعی فرهنگ یا خرده فرهنگ‌های مناطق مختلف مازندران را تشکیل می‌دهند، هنوز هم جایگاه خود را حفظ کرده و دلیلی برای رجوع به تاریخ و دور هم بودن‌ها می‌شود.

منبع: